کدام ترکیبات پوستی را نباید با هم استفاده کرد؟
اگر تا حالا بعد از استفاده از محصولات مراقبتی دچار قرمزی، سوزش یا خشکی ناگهانی شده‌اید، شاید پای یک ترکیب ناسازگار شیمیایی وسط بوده! درست مثل اینکه بعضی مواد غذایی را نباید با هم خورد، در دنیای پوست هم بعضی ترکیبات پوستی با هم سر سازگاری ندارند و اگر بی‌احتیاط کنار هم قرار بگیرند، ممکن است حسابی برای پوست‌مان دردسر درست کنند. در این مقاله قرار است به ریز و درشت ماجرا بپردازیم و ببینیم کدام ترکیبات پوستی نباید با هم استفاده شوند و اگر ناچار به استفاده هم‌زمان هستیم، چه باید کرد؟
چرا بعضی ترکیبات پوستی نباید کنار هم استفاده شوند؟
بسیاری از مواد فعال پوستی (مثل رتینول، اسیدها و آنتی‌اکسیدان‌ها) به دمای پوست، pH مناسب، ترتیب استفاده و حتی شرایط پوست وابسته‌اند. اگر ترکیبات پوستی با ماهیت شیمیایی متفاوت هم‌زمان روی پوست قرار بگیرند، ممکن است:
- اثربخشی هم را کاهش دهند.
- باعث تحریک یا خشکی بیش از حد شوند.
- پوست را نسبت به آفتاب آسیب‌پذیرتر کنند.
- لایه‌ی محافظ پوست را ضعیف کنند.
و این یعنی با اینکه قصد مراقبت داریم، در عمل ممکن است به پوست‌مان آسیب بزنیم!
ترکیبات پوستی که نباید با هم استفاده شوند
رتینول + اسیدهای لایه‌بردار (AHA/BHA)
مثل: رتینول + گلیکولیک اسید یا رتینول + سالیسیلیک اسید
این ترکیبات پوستی هر دو لایه‌بردار و تحریک‌کننده‌اند. کنار هم باعث خشکی شدید، حساسیت و التهاب می‌شوند. در واقع، پوست فرصت ریکاوری پیدا نمی‌کند.
چه کنیم؟
از یکی در شب‌های زوج و دیگری در شب‌های فرد استفاده کنید یا یک شب در میان. هیچ‌وقت هم‌زمان نزنید.
ویتامین C + نیاسینامید
این ترکیب سال‌ها به عنوان یک «دشمنی معروف» در دنیای پوست شناخته می‌شد. هرچند امروزه فرمولاسیون‌های پایدار نشان داده‌اند که با دوز پایین و ترکیب مناسب می‌توانند کنار هم قرار بگیرند، اما در پوست‌های حساس هنوز هم این ترکیب ممکن است باعث قرمزی و تحریک شود.
چه کنیم؟
اگر پوست حساسی دارید، ویتامین C را صبح و نیاسینامید را شب استفاده کنید. اگر پوست مقاوم‌تری دارید، با دوز پایین شروع کنید و به واکنش پوست‌تان توجه داشته باشید.
نیاسینامید + اسیدهای AHA و BHA
اگرچه ترکیب این دو برای درمان آکنه یا روشن شدن پوست وسوسه‌کننده است، اما اسیدها می‌توانند جذب نیاسینامید را مختل کرده یا باعث تحریک شوند، به خصوص روی پوست‌های خشک یا حساس.
چه کنیم؟
ابتدا اسید را بزنید، حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه صبر کنید، سپس از نیاسینامید استفاده کنید. یا آن‌ها را در روزهای مختلف مصرف کنید.
ویتامین C + رتینول
ویتامین C نیاز به محیط اسیدی دارد، رتینول در محیط خنثی بهتر عمل می‌کند. ترکیب آن‌ها می‌تواند اثربخشی هر دو را کاهش دهد و تحریک ایجاد کند.
چه کنیم؟
ویتامین C را صبح استفاده کنید (به خاطر خاصیت آنتی‌اکسیدانی‌اش برای محافظت در برابر نور خورشید عالی است) و رتینول را شب.
بنزوئیل پراکساید + رتینول
این دو ترکیب دشمن قسم‌خورده‌ی هم هستند! بنزوئیل پراکساید رتینول را غیرفعال می‌کند و در عین حال هر دو خشک‌کننده و تحریک‌کننده‌اند.
چه کنیم؟
بنزوئیل پراکساید را صبح و رتینول را شب بزنید. یا از آن‌ها در روزهای متفاوت استفاده کنید.
ویتامین C (اسکوربیک اسید) + زینک + نیاسینامید
در برخی محصولات حاوی زینک (مثلا بعضی سرم‌های نیاسینامید)، ترکیب با ویتامین C ممکن است باعث ناپایداری یا کاهش اثربخشی شود. برای پوست‌های حساس این ترکیبات پوستی می‌تواند تحریک‌کننده باشد.
چه کنیم؟
ویتامین C را در زمان دیگری از روز مصرف کنید یا از فرم‌های ملایم‌تر آن مثل سدیم آسکوربیل فسفات استفاده نمایید.
ترکیبات پوستی که می‌توانند با هم استفاده شوند
اگرچه صحبت از ترکیبات پوستی ناسازگار زیاد است، اما در دل این جنگ‌های شیمیایی، همبستگی‌‌هایی هم وجود دارند که وقتی کنار هم قرار می‌گیرند، نه‌تنها مشکلی ایجاد نمی‌کنند، بلکه باعث می‌شوند اثربخشی یکدیگر بیشتر شود و پوست‌تان حسابی حالش خوب شود! در ادامه، مهم‌ترین ترکیبات پوستی سازگار را بررسی می‌کنیم:
هیالورونیک اسید با هر ترکیب فعال دیگر
هیالورونیک اسید مثل دوست همه‌چیز تمام دنیای پوست است. این ماده آبرسان قوی، خودش تحریک‌کننده نیست و می‌تواند به ترکیبات فعال دیگر کمک کند تا بدون خشکی یا سوزش روی پوست بنشینند. اگر از موادی مثل رتینول، اسیدهای لایه‌بردار یا ویتامین C استفاده می‌کنید، هیالورونیک اسید می‌تواند نقش محافظ و تسکین‌دهنده را بازی کند و مانع از دهیدراته شدن پوست شود. بهترین زمان استفاده، بعد از ترکیب فعال و قبل از مرطوب‌کننده است.
نیاسینامید و زینک
این دو ترکیب، یک تیم ضدالتهاب قوی هستند. نیاسینامید (ویتامین B3) خاصیت آرام‌بخشی، کاهش التهاب، تنظیم چربی و روشن‌کنندگی دارد. زینک هم یک آنتی‌باکتریال و ضدالتهاب قوی است. کنار هم می‌توانند برای درمان آکنه، کاهش قرمزی، کوچک‌کردن منافذ و کنترل چربی فوق‌العاده عمل کنند.
ویتامین C، ویتامین E و فرولیک اسید
این ترکیب طلایی برای محافظت از پوست در برابر استرس اکسیداتیو، آلودگی، اشعه‌ی UV و پیری زودرس طراحی شده است. ویتامین C یک آنتی‌اکسیدان قدرتمند است، اما ناپایدار. ویتامین E و فرولیک اسید کمک می‌کنند پایداری آن بیشتر شود و اثراتش چند برابر گردد. این سه ترکیبات پوستی با هم هم‌افزایی قوی دارند و صبح‌ها قبل از ضدآفتاب، یک ترکیب بی‌نقص برای محافظت از پوست ایجاد می‌کنند.
رتینول و پپتیدها
رتینول ماده‌ای قوی برای بازسازی و جوان‌سازی پوست است، اما گاهی با عوارضی مثل خشکی، التهاب و لایه‌برداری همراه است. پپتیدها که از زنجیره‌های آمینواسیدی تشکیل شده‌اند، نقش ترمیم‌کننده و تقویت‌کننده سد دفاعی پوست را ایفا می‌کنند. استفاده از پپتیدها کنار رتینول باعث می‌شود پوست بهتر بازسازی شود، التهاب کاهش پیدا کند و تحمل پوست نسبت به رتینول بیشتر شود.
سالیسیلیک اسید و نیاسینامید
برای پوست‌های چرب و مستعد جوش، این ترکیب می‌تواند یک نجات‌دهنده واقعی باشد. سالیسیلیک اسید به منافذ نفوذ می‌کند، چربی اضافی و سلول‌های مرده را پاکسازی می‌کند. نیاسینامید هم التهاب را کم می‌کند، پوست را روشن‌تر می‌کند و از تحریک احتمالی اسید جلوگیری می‌کند. استفاده‌ی مداوم از این ترکیب، جوش‌های زیرپوستی و سرسیاه را کاهش می‌دهد. بهتر است ابتدا سالیسیلیک اسید را استفاده کنید و پس از جذب کامل، نیاسینامید را روی پوست بزنید.
آزلائیک اسید با نیاسینامید یا رتینول
آزلائیک اسید یکی از ترکیباتی است که با بسیاری از مواد به خوبی کنار می‌آید. خاصیت ضدالتهاب و ضدباکتری دارد و در درمان آکنه، رزاسه و لک موثر است. ترکیب آن با نیاسینامید یا رتینول، نه‌تنها مشکلی ایجاد نمی‌کند، بلکه عملکرد ضدالتهابی و ضد لک را تقویت می‌کند.
سرامیدها و هر ترکیب لایه‌بردار
اگر در روتین‌تان از اسیدها یا رتینول استفاده می‌کنید، وجود سرامیدها مثل یک تکیه‌گاه برای پوست است. سرامیدها چربی‌های طبیعی موجود در سد دفاعی پوست را بازسازی می‌کنند و مانع از خشکی یا تحریک می‌شوند. بعد از استفاده از ترکیبات فعال، یک مرطوب‌کننده حاوی سرامید می‌تواند اثر تحریک را تا حد زیادی خنثی کند و پوست را در وضعیت متعادل نگه دارد.
ویتامین C و هیالورونیک اسید
اگر هدف‌تان روشن‌تر شدن پوست و افزایش رطوبت هم‌زمان است، این ترکیب می‌تواند بهترین انتخاب صبحگاهی باشد. ویتامین C از پوست در برابر آسیب‌های محیطی محافظت می‌کند و هیالورونیک اسید رطوبت مورد نیاز پوست را تامین می‌کند. استفاده از این دو ترکیبات پوستی، پوست را هم نرم و شاداب می‌کند و هم به مرور، رنگ پوست را یکنواخت‌تر نشان می‌دهد.
رتینول و نیاسینامید
برخلاف تصور بعضی‌ها، این دو دشمن هم نیستند! نیاسینامید می‌تواند تحریک ناشی از رتینول را کاهش دهد و اثر روشن‌کنندگی رتینول را تقویت کند. استفاده از آن‌ها با هم، یک گزینه هوشمندانه برای کسانی‌ست که می‌خواهند از خواص ضدچروک رتینول بدون قرمزی و خشکی شدید بهره‌مند شوند.
ویتامین E و روغن‌های گیاهی
برای پوست‌های خشک، استفاده از روغن‌های گیاهی سبک (مثل روغن آرگان، جوجوبا یا آووکادو) همراه با ویتامین E می‌تواند رطوبت و نرمی عمیقی ایجاد کند. این ترکیب برای شب و در پایان روتین بسیار مفید است، زیرا بافت پوست را بازسازی می‌کند و از تبخیر رطوبت جلوگیری می‌کند.
سوالات پرتکرار
آیا می‌توانم ویتامین C و نیاسینامید را هم‌زمان استفاده کنم؟
اگر پوست مقاومی دارید، بله. اما برای پوست‌های حساس بهتر است این دو را در زمان‌های متفاوت (مثلا صبح و شب) مصرف کنید.
آیا ترکیب رتینول با لایه‌بردارها به روشن شدن پوست کمک می‌کند؟
اگرچه ممکن است در کوتاه‌مدت تاثیر بگذارد، اما این ترکیب می‌تواند پوست را بیش از حد تحریک کند و نتیجه‌ی عکس بدهد. بهتر است با برنامه و با فواصل زمانی مشخص از هر کدام استفاده شود.
اگر ترکیبات پوستی ناسازگاری استفاده کردم و پوستم واکنش نشان داد، چه کنم؟
فورا پوست را با شوینده‌ی ملایم بشویید، از مرطوب‌کننده غنی استفاده کنید و برای ۲۴ تا ۴۸ ساعت از هیچ ماده فعالی استفاده نکنید. در صورت قرمزی یا سوزش شدید، با متخصص پوست مشورت کنید.
چه زمانی می‌توانم ترکیبات پوستی ناسازگار را در روتین خودم داشته باشم؟
اگر بخواهید از هر دو استفاده کنید، لازم است آن‌ها را در زمان‌های مختلف روز (صبح و شب) یا در روزهای مختلف استفاده کنید. به پوست‌تان زمان بدهید تا تطابق پیدا کند.
نتیجه‌گیری
پوست شما آزمایشگاه نیست! هر ترکیب فعالی که به پوست‌تان می‌زنید، مثل یک واکنش شیمیایی عمل می‌کند. پس بهتر است قبل از استفاده، بدانید کدام ترکیبات پوستی با هم می‌سازند و کدام نه. پس دفعه‌ی بعد که می‌خواهید چند محصول جدید را وارد روتین‌تان کنید، از خودتان بپرسید، این دو ترکیب، رفیق‌اند یا رقیب؟ جهت دریافت مشاوره‌ی رایگان پوستی می‌توانید از طریق سایت یا پیج اینستاگرام الا اسکین با ما در ارتباط باشید.