روزاسه (قرمزی پوست): علل و درمان

قرمزی همیشگی روی پوست صورت، مخصوصا روی گونه‌ها و بینی، شاید در نگاه اول شبیه یک سرخی ساده یا حساسیت گذرا به نظر برسد. اما وقتی این سرخی ماندگار می‌شود و با علائمی مثل جوش‌های چرکی، رگ‌های خونی ریز یا سوزش پوست همراه باشد، احتمالا پای یک بیماری پوستی به نام روزاسه (Rosacea) وسط است.

قرمزی پوست فقط یک مشکل ظاهری نیست؛ چون می‌تواند روی اعتماد به ‌نفس، کیفیت زندگی و حتی سلامت چشم‌ها هم تاثیر بگذارد. با ما همراه باشید تا همه چیز را درباره روزاسه، از دلایل و علائم گرفته تا درمان‌ها و نکات مراقبتی مرور کنیم.

روزاسه دقیقا چیست؟

روزاسه یک بیماری التهابی مزمن پوستی است که بیشتر روی قسمت مرکزی صورت (گونه‌ها، بینی، پیشانی و چانه) دیده می‌شود. این بیماری معمولا در بزرگسالان بالای ۳۰ سال ظاهر می‌شود و در خانم‌ها شایع‌تر است، هرچند در مردان هم اتفاق می‌افتد و حتی ممکن است شدت بیشتری داشته باشد.

برخلاف آکنه، قرمزی پوست ارتباطی به غدد چربی یا انسداد منافذ ندارد، اما چون همراه با جوش‌های قرمز و چرکی دیده می‌شود، گاهی با آکنه اشتباه گرفته می‌شود.

علائم روزاسه

شناخت علائم روزاسه اولین قدم برای مدیریت آن است. برخی نشانه‌های رایج عبارتند از:

• قرمزی پایدار صورت (به‌ خصوص روی گونه‌ها و بینی)
• برافروختگی ناگهانی (فلاشینگ) پس از مصرف غذاهای تند، نوشیدنی داغ یا قرار گرفتن در آفتاب
• رگ‌های خونی ریز قابل مشاهده (تلانژکتازی)
• جوش‌های قرمز یا چرکی شبیه آکنه
• سوزش، خشکی یا حساسیت پوست
• در برخی افراد درگیری چشمی (قرمزی، خشکی یا احساس جسم خارجی در چشم‌ها)

انواع روزاسه

برای اینکه درمان موثرتری انتخاب شود، پزشکان این بیماری را به چند نوع تقسیم می‌کنند:

۱-  روزاسه اریتماتوتلانژکتاتیک

روزاسه اریتماتوتلانژکتاتیک معمولا با قرمزی مداوم و پایدار پوست صورت، به‌ ویژه در نواحی گونه‌ها، بینی و پیشانی شناخته می‌شود و با رگ‌های خونی ظریف و قابل مشاهده همراه است. این نوع روزاسه معمولا در افرادی که پوست حساس دارند شایع است و محرک‌های محیطی مانند نور مستقیم خورشید، تغییرات دما، استرس، مصرف غذاهای تند یا الکل می‌توانند شدت قرمزی را افزایش دهند. پوست در این حالت به راحتی تحریک می‌شود و حتی تماس با برخی محصولات مراقبت پوستی یا شوینده‌های قوی می‌تواند باعث سوزش یا خارش شود.

مدیریت این نوع قرمزی پوست بیشتر بر کاهش التهاب، محافظت از پوست در برابر عوامل محیطی و استفاده از محصولات ملایم، مرطوب‌کننده و ضدآفتاب‌های فیزیکال تمرکز دارد. درمان‌های موضعی ضدالتهاب و در موارد شدید لیزرهای مخصوص برای کاهش رگ‌های خونی می‌توانند به کنترل علائم کمک کنند.

۲- روزاسه پاپولوپوستولار

روزاسه پاپولوپوستولار حالتی‌ست که علاوه بر قرمزی زمینه‌ای، با جوش‌های قرمز و چرکی شبیه آکنه همراه است، اما برخلاف آکنه واقعی، کومدون (جوش سرسیاه یا سرسفید) در آن دیده نمی‌شود. این نوع قرمزی پوست معمولا در بزرگسالان بین ۳۰ تا ۵۰ سال و به ویژه در خانم‌ها شایع است و می‌تواند اثرات روانی قابل توجهی به دلیل ظاهر پوست ایجاد کند. محرک‌های شایع این نوع شامل استرس، غذاهای تحریک‌کننده و نور خورشید هستند و علائم ممکن است با تغییر فصل یا شرایط آب و هوایی تشدید شود.

درمان روزاسه پاپولوپوستولار معمولا ترکیبی از داروهای موضعی ضدالتهاب، در موارد متوسط تا شدید آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی با دوز پایین و مراقبت‌های ملایم پوستی است که از خشکی یا تحریک بیشتر پوست جلوگیری می‌کند.

۳- روزاسه فیماتوز

روزاسه فیماتوز نوع پیشرفته و کمتر شایع بیماری است که با ضخیم شدن پوست و ایجاد بافت ناهموار، به‌ خصوص در ناحیه بینی، شناخته می‌شود و رایج‌ترین شکل آن رینوفیما است. این نوع بیشتر در مردان میانسال و مسن دیده می‌شود و می‌تواند باعث تغییرات ظاهری قابل توجه شود که بر اعتماد به نفس فرد تاثیر می‌گذارد. علل دقیق فیماتوز هنوز به‌ طور کامل شناخته نشده، اما عوامل ژنتیکی، افزایش غدد سباسه و التهاب مزمن در پوست نقش دارند.

مدیریت این نوع روزاسه اغلب نیازمند درمان‌های تخصصی کلینیکی مانند لیزر، تراشیدن پوست یا جراحی است و مراقبت‌های خانگی بیشتر جنبه پیشگیری از تحریک اضافی و محافظت پوست دارد.

۴- روزاسه چشمی

روزاسه چشمی نوعی‌ست که چشم‌ها را درگیر می‌کند و گاهی حتی بدون علائم پوستی آشکار بروز می‌کند. در این حالت بیماران ممکن است از قرمزی چشم، خشکی، سوزش، احساس وجود جسم خارجی، حساسیت به نور و گاهی تاری دید شکایت داشته باشند. تشخیص این نوع روزاسه اهمیت زیادی دارد، زیرا در صورت عدم درمان می‌تواند باعث آسیب قرنیه و مشکلات بینایی شود.

کنترل روزاسه چشمی شامل استفاده از قطره‌های مرطوب‌کننده، بهداشت ملتحمه، درمان‌های ضدالتهاب و در موارد شدید داروهای خوراکی است و لازم است بیمار به طور منظم توسط چشم‌ پزشک و متخصص پوست تحت نظر باشد.

دلایل روزاسه

علت دقیق این بیماری هنوز به‌ طور کامل مشخص نشده است، اما چند عامل مهم در ایجاد یا تشدید آن نقش دارند:

• ژنتیک: سابقه خانوادگی احتمال ابتلا را بیشتر می‌کند.
• اختلال سیستم ایمنی: واکنش بیش ‌از حد سیستم ایمنی به محرک‌ها.
• میکروارگانیسم‌ها: افزایش بیش از حد نوعی مایت پوستی به نام Demodex folliculorum.
• عوامل محیطی: نور خورشید، تغییرات دما و رطوبت.
• غذاها و نوشیدنی‌ها: ادویه تند، الکل، قهوه و نوشیدنی‌های داغ.
• استرس و تغییرات هورمونی: محرک‌های شایع برای شعله‌ور شدن روزاسه.

چه چیزهایی روزاسه را بدتر می‌کند؟

اگر قرمزی پوست دارید، باید مراقب محرک‌هایی باشید که علائم را تشدید می‌کنند:

• نور مستقیم خورشید
• استرس یا اضطراب شدید
• حمام یا دوش خیلی داغ
• غذاهای تند و پر ادویه
• نوشیدنی‌های داغ (مثل چای و قهوه)
• الکل
• ورزش سنگین در محیط گرم
• محصولات پوستی تحریک‌کننده (حاوی الکل یا عطر)

درمان روزاسه

قرمزی پوست درمان قطعی ندارد، اما با روش‌های مختلف می‌توان علائم آن را کنترل و شدت قرمزی را کاهش داد.

درمان‌های دارویی

• کرم‌ها و ژل‌های موضعی: مثل مترونیدازول، آزالیک اسید یا ایورمکتین برای کاهش التهاب و جوش‌ها.
• داروهای خوراکی: آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی (مانند داکسی‌سیکلین) برای کنترل التهاب در موارد متوسط تا شدید.
• داروهای خوراکی خاص: در موارد مقاوم، داروهایی مثل ایزوترتینوئین با دوز پایین تجویز می‌شوند.

درمان‌های کلینیکی

• لیزر و آی‌پی‌ال (IPL): برای کاهش رگ‌های خونی و قرمزی.
• درمان‌های تخصصی پوستی: مثل فیشال‌های آرام‌بخش و استفاده از محصولات ضدالتهاب.

مراقبت‌های خانگی و تغییر سبک زندگی

مدیریت روزاسه فقط به دارو وابسته نیست. با تغییرات کوچک در سبک زندگی می‌توان تا حد زیادی آن را کنترل کرد.

روتین پوستی مناسب

• استفاده از شوینده‌های ملایم و فاقد صابون
• پرهیز از اسکراب‌های دانه‌دار و لایه‌بردارهای قوی
• استفاده از مرطوب‌کننده‌های سبک و ضدالتهاب
• انتخاب ضدآفتاب‌های فیزیکال (با اکسید روی یا تیتانیوم دی‌اکسید)

سبک زندگی

• اجتناب از محرک‌های غذایی و محیطی
• مدیریت استرس با یوگا، مدیتیشن یا تنفس عمیق
• استفاده از کمپرس سرد در مواقع شعله‌ور شدن علائم
• نوشیدن آب کافی برای حفظ رطوبت پوست

محصولات مراقبت پوستی مناسب برای روزاسه

انتخاب محصولات درست برای پوست حساس روزاسه بسیار مهم است. ویژگی‌های کلیدی این محصولات:

• فاقد الکل و عطر
• با ترکیبات آرام‌بخش مثل آلوئه‌ورا، نیاسینامید یا عصاره جو دوسر
• ضدآفتاب‌های مینرال با SPF مناسب
• کرم‌های ترمیم‌کننده و مرطوب‌کننده سبک

جمع‌بندی

روزاسه شاید درمان قطعی نداشته باشد، اما با شناخت درست، مدیریت محرک‌ها و استفاده از محصولات و روش‌های درمانی مناسب می‌توان آن را به ‌خوبی کنترل کرد. اگر فکر می‌کنید دچار روزاسه هستید، بهترین کار مراجعه به متخصص پوست است تا نوع و شدت بیماری شما تشخیص داده شود و درمان اختصاصی برایتان انتخاب شود.

برای دریافت مشاوره‌ی رایگان، همواره می‌توانید از طریق سایت و پیج اینستاگرام آلا اسکین با ما در ارتباط باشید.