التهاب پوستی چیست و چگونه می‌توان آن را درمان کرد؟

التهاب پوستی یکی از شایع‌ترین واکنش‌های طبیعی بدن است که در پاسخ به عوامل گوناگون داخلی و خارجی رخ می‌دهد و می‌تواند از یک تحریک سطحی و گذرا تا بیماری‌های پوستی مزمن و گسترده متغیر باشد. در واقع، التهاب نوعی سازوکار دفاعی است که سیستم ایمنی بدن برای محافظت از پوست در برابر آسیب، عفونت یا تماس با مواد مضر به کار می‌گیرد. هنگامی که پوست در معرض خطر قرار می‌گیرد، چه به دلیل میکروارگانیسم‌ها مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها، چه به علت تماس با مواد شیمیایی یا فیزیکی تحریک‌کننده، بدن با فعال‌سازی سلول‌های ایمنی، سعی می‌کند با عامل آسیب‌رسان مقابله کرده و روند ترمیم را آغاز کند.

در ادامه‌ی این مطلب همراه ما باشید تا بیشتر با این مسئله آشنا شوید:

علل التهاب پوستی

التهاب پوست ممکن است در اثر عوامل بسیار متعددی ایجاد شود که به طور کلی می‌توان آن‌ها را در دو گروه اصلی قرار داد: عوامل درونی (یا داخلی) و عوامل بیرونی (یا خارجی).

عوامل درونی شامل شرایطی هستند که از درون بدن منشاء می‌گیرند، مانند اختلالات سیستم ایمنی، واکنش‌های آلرژیک، مشکلات هورمونی، استرس‌های روانی، یا زمینه‌های ژنتیکی. برای مثال، بیماری‌هایی مانند درماتیت آتوپیک، پسوریازیس یا لوپوس اریتماتوز ممکن است ناشی از واکنش‌های غیرطبیعی سیستم ایمنی بدن باشند که باعث التهاب مزمن در پوست می‌شود. همچنین، تغییرات هورمونی در دوران بلوغ یا قاعدگی می‌توانند باعث افزایش ترشح چربی و تحریک التهاب شوند.

در مقابل، عوامل بیرونی شامل هر نوع عامل محیطی یا فیزیکی هستند که به طور مستقیم با پوست تماس پیدا می‌کنند و موجب واکنش التهابی می‌شوند. این موارد ممکن است شامل تماس با مواد شیمیایی تحریک‌کننده (مانند شوینده‌ها، عطرها یا فلزات خاص)، قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید، آلودگی هوا، نیش حشرات، یا حتی تغییرات شدید دمایی باشد.

در بسیاری از موارد، التهاب پوست نتیجه‌ی ترکیب چندین عامل داخلی و خارجی است. به عنوان مثال، فردی که دارای زمینه‌ی آلرژیک است، در تماس با ماده‌ای تحریک‌کننده ممکن است واکنش التهابی شدیدی نشان دهد. بنابراین، برای کنترل و درمان مؤثر التهاب‌های پوستی، شناسایی دقیق عامل یا عوامل ایجادکننده اهمیت زیادی دارد، زیرا تنها با حذف یا کاهش آن‌ها می‌توان از بازگشت مجدد التهاب جلوگیری کرد.

علائم و نشانه‌های التهاب پوستی

علائم التهاب پوست بسته به شدت و نوع آن متفاوت است:

• قرمزی (Erythema): ناشی از گشاد شدن عروق خونی موضعی و افزایش جریان خون.
• تورم و ادم: تجمع مایعات و سلول‌های ایمنی در ناحیه التهاب.
• گرما و حساسیت به لمس: فعال شدن پایانه‌های عصبی و افزایش متابولیسم سلولی.
• خارش و سوزش: ناشی از آزاد شدن هیستامین و پروستاگلاندین‌ها.
• پوسته‌ریزی و خشکی: تخریب لایه شاخی و کاهش رطوبت پوست.
• تغییر رنگ یا لک‌های پوستی: هایپرپیگمانتاسیون یا هیپوپیگمانتاسیون در التهاب مزمن.

انواع التهاب پوستی

التهاب پوست به اشکال مختلف بروز می‌کند که هر کدام مکانیسم، علائم و درمان خاص خود را دارند:

1) درماتیت آتوپیک (Atopic Dermatitis)

التهاب مزمن با خارش شدید، غالباً در کودکان و نوجوانان.

ناشی از نقص در سد پوستی و پاسخ ایمنی غیرطبیعی.

۲) درماتیت تماسی (Contact Dermatitis)

واکنش به آلرژن یا مواد تحریک‌کننده.

شامل دو نوع: آلرژیک و تحریکی.

۳) پسوریازیس (Psoriasis)

بیماری خودایمنی مزمن با رشد سریع کراتینوسیت‌ها و پوسته‌ریزی نقره‌ای.

التهابی مزمن و مقاوم به درمان‌های ساده.

۴) روزاسه (Rosacea)

التهاب مزمن پوست صورت با قرمزی، تورم و عروق نمایان.

غالباً در بزرگسالان و با زمینه ژنتیکی.

۵) اگزما (Eczema)

اصطلاح عمومی برای التهاب حاد یا مزمن پوست.

با خارش، قرمزی و خشکی همراه است.

تشخیص تخصصی التهاب پوست

تشخیص دقیق التهاب پوست، نیازمند بررسی بالینی و در صورت لزوم آزمایش‌های تکمیلی است:

• معاینه بالینی: بررسی توزیع ضایعات، نوع پوست و شدت التهاب.
• بیوپسی پوست: برای تشخیص بیماری‌های خودایمنی یا التهابات مزمن.
• آزمایش‌های آلرژی: تست پچ یا خون برای شناسایی آلرژن‌ها.
• کشت میکروبی: در صورت مشکوک بودن به عفونت باکتریایی، قارچی یا ویروسی.
• بررسی‌های هورمونی و متابولیک: در التهاب‌های مزمن یا مقاوم به درمان.

درمان التهاب پوستی

درمان التهاب پوست بسته به علت و شدت آن، ترکیبی از مراقبت‌های موضعی، دارویی، تغذیه‌ای و تغییر سبک زندگی است.

۱. مراقبت‌های عمومی پوست

• پاکسازی ملایم: استفاده از شوینده‌های بدون صابون و فاقد الکل یا عطر.
• مرطوب‌سازی مداوم: کرم‌ها و لوسیون‌های حاوی هیالورونیک اسید، سرامید، گلیسیرین یا روغن‌های گیاهی.
• محافظت در برابر نور خورشید: استفاده روزانه از ضدآفتاب با SPF حداقل 30.
• اجتناب از محرک‌ها: مواد شیمیایی قوی، فلزات و تماس طولانی با آب داغ.

۲. درمان‌های دارویی تخصصی

• کورتیکواستروئیدهای موضعی: کاهش التهاب و خارش، با کنترل دقیق دوز و مدت زمان مصرف.
• مهارکننده‌های کلسینورین (Calcineurin inhibitors): مانند تاکرولیموس و پیمکرولیموس برای درماتیت‌های مزمن بدون نازک شدن پوست.
• آنتی‌هیستامین‌ها: کاهش خارش ناشی از آلرژی و پاسخ‌های هیستامینی.
• آنتی‌بیوتیک‌ها و ضد قارچ‌ها: در التهاب‌های ناشی از عفونت‌های پوستی.
• داروهای سیستمیک: ایمونوساپرسورها یا بیولوژیک‌ها در التهاب مزمن یا خودایمنی شدید (مثل پسوریازیس مقاوم).

۳. درمان‌های طبیعی و مکمل

• کمپرس سرد یا خنک: کاهش تورم، درد و خارش.
• روغن‌ها و ژل‌های طبیعی: روغن جوجوبا، آلوئه‌ورا و روغن نارگیل برای التیام پوست.
• تغذیه ضدالتهابی: مصرف امگا-۳، آنتی‌اکسیدان‌ها (ویتامین C و E)، کاهش قند و فرآورده‌های صنعتی.
• کنترل استرس و ورزش منظم: کاهش سطح کورتیزول و پاسخ التهابی سیستمیک.

۴. پیشگیری از التهاب پوستی

• شناسایی و اجتناب از عوامل تحریک‌کننده.
• حفظ روتین پاکسازی و مرطوب‌کننده مناسب.
• استفاده مداوم از ضدآفتاب و محافظت در برابر آلودگی.
• مدیریت استرس، خواب کافی و تغذیه سالم.
• مراجعه منظم به متخصص پوست برای پیگیری التهاب مزمن.

جمع‌بندی…

التهاب پوستی یک واکنش طبیعی بدن است که در صورت عدم کنترل، می‌تواند منجر به آسیب‌های مزمن و اختلال در عملکرد سد دفاعی پوست شود. شناخت عوامل ایجادکننده، تشخیص صحیح، استفاده از درمان‌های علمی و رعایت سبک زندگی سالم، کلید حفظ سلامت، شفافیت و جوانی پوست است. درمان موفق التهاب، ترکیبی از مراقبت موضعی، دارویی، تغذیه‌ای و پیشگیری هوشمندانه است.

فراموش نکنید که برای دریافت مشاوره‌ی رایگان، همواره می‌توانید از طریق سایت و پیج اینستاگرام الا اسکین با متخصصین ما در ارتباط باشید.