بیماری پیسی یا Vitiligo نوعی بیماری پوستی می‌باشد که باعث از بین رفتن رنگ پوست در بخش‌های مختلف بدن می‌شود. اصولا جاهایی از پوست که رنگ خود را از دست داده‌اند به مرور وسیع‌تر می‌شوند. این شرایط می‌تواند روی پوست هر ناحیه از بدن تأثیر بگذارد، حتی در برخی از موراد روی مو و قسمت‌های داخلی دهان نیز اثر گذار می‌باشد.
در حالت کلی رنگ مو و پوست توسط ملانین تعیین می‌شود. در نتیجه بیماری پیسی هنگامی رخ می‌دهد که سلول‌هایی که ملانین‌ها تولید می‌کنند از بین می‌روند یا از کار می‌افتند. بیماری پیسی در افراد با هر نوع پوستی تأثیر می‌گذارد، اما تا به امروز در افرادی که پوست تیره‌تری دارند بیشتر دیده شده است.
به طور کلی بیماری پیسی مسری نمی‌باشد، اما می‌تواند برای شخص مبتلا استرس‌زا باشد یا احساس بدی نسبت به خود داشته باشد. دقت کنید که هر لکه‌ی سفید روی پوست پیسی نمی‌باشد. در ادامه‌ی این مقاله با من همراه باشید تا بیشتر با این بیماری پوستی آشنا شوید:
بیماری پیسی درمان دارد؟
درمان لک و پیس برای کسانی که به این بیماری مبتلا هستند، اهمیت زیادی دارد. این بیماری معمولا پوست را درگیر می‌کند؛ اما ممکن است در تمام قسمت‌های بدن که رنگدانه در آن وجود دارد دیده شود. این بیماری مسری و کشنده نیست اما به دلیل ایجاد تغییرات ظاهری و تاثیرات روانی در بیمار و اطرافیان باعث کاهش عزت نفس، گوشه گیری و بروز افسردگی در فرد می‌شود و کیفیت زندگی بیمار را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
همانطور که گفتیم در این بیماری سلول‌های تولید کننده ملانین یا ملانوسیت‌ها از بین می‌روند. علت دقیق این بیماری هنوز مشخص نیست اما به نظر می‌رسد که عوامل ژنتیکی، سیستم ایمنی فاکتورهای بیوشیمیایی و عصبی و حتی عوامل محیطی در مبتلا شدن فرد به آن تاثیرگذار می‌باشد.
هیچ دارویی نمی‌تواند روند بیماری پیسی یا همان از بین رفتن سلول‌های رنگدانه ای (ملانوسیت‌ها) را متوقف کند، اما داروهایی وجود دارد که به تنهایی یا همراه با نور درمانی می‌توانند به بازگرداندن بخشی از رنگ پوست کمک کنند. داروها و روش‌های درمانی مبتنی بر نور برای کمک به بازگرداندن رنگ پوست یا حتی تسکین رنگ پوست بسیار موثر هستند، اما دقت داشته باشید که ممکن است نتایج متفاوت و غیر قابل پیش بینی باشند. در برخی از موارد این احتمال وجود دارد که نتایج ماندگار نباشند یا حتی باعث ایجاد لکه‌های جدیدی شوند.
پیسی چه علائمی به همراه دارد:
- از بین رفتن رنگ پوست به صورت تکه‌ای که معمولا ابتدا در دست‌ها و سپس در صورت و نواحی اطراف اندام تناسلی ظاهر می‌شود.
- سفیدی زودرس موهای سر، مژه‌ها، ابروها یا ریش.
- از دست دادن رنگ بافت‌هایی که داخل دهان و بینی قرار دارند با همان غشاهای مخاطی.
- این بیماری می‌تواند از هر سنی شروع شود، اما معمولا قبل از 30 سالگی ظاهر می‌شود.
انواع لک و پیس
به طور کلی پیسی بر اساس اندازه لکه‌ها به 3 گروه تقسیم می‌شوند: نوع خفیف که به صورت یک یا چند لکه کوچک محدود شده است. نوع متوسط که اغلب افراد در این دسته قرار می‌گیرند و لکه‌ها به صورت پراکنده در بدن قرار دارند. نوع شدید آن که نادر است و اینگونه است که پوست بخش زیادی از رنگ خود را از دست می‌دهد.
به عبارتی دیگر پیسی یک طرفه یا یک تکه که یک اندام را درگیر می‌کند مانند دست، پا یا صورت که معمولا از سنین کودکی آغاز می‌شود و برای یک یا چند سال پیشرفت کرده، سپس روند رشدش متوقف می‌شود. این شکل از ویتیلیگو به ندرت پیش می‌آید. نوع دیگر آن که شایع‌تر است به صورت دوطرفه در اندام‌ها دیده می‌شود. روند پیشرفت این نوع بیماری معمولا در تمام دوران زندگی فرد ادامه خواهد داشت. در برخی منابع نوع سومی از بیماری تعریف شده است که ترکیبی از دو نوع سگمنتال و غیر سگمنتال است.
تشخیص بیماری پیسی
متخصص پوست معمولا می‌تواند لک و پیس را فقط با نگاه کردن به لکه‌های سفید تشخیص دهد. در کودکان با پوست بسیار ظریف ابزاری ویژه به نام لامپ وود می‌تواند مورداستفاده قرار گیرد.
پزشکان از این لامپ که دارای نور ماوراءبنفش است در یک اتاق تاریک و برای مشخص کردن نواحی پوستی تحت تاثیر بیماری برص که تشخیصش با چشم غیرمسلح دشوار است، استفاده می‌کنند. پزشک همچنین سؤال‌های زیادی در مورد سابقه پزشکی فرزند شما خواهد پرسید.
سؤالاتی مانند اینکه آیا کسی در خانواده در گذشته مشکلات پوستی یا خود ایمنی داشته است؟ آیا کودک شما به تازگی دچار لکه یا آفتاب سوختگی شده است؟ یا اینکه آیا او بیماری دیگری داشته است یا تحت‌فشار عصبی قرارگرفته است یا خیر؟
همچنین ممکن است برای بررسی مشکلات تیروئید و دیابت آزمایش خون هم تجویز شود، زیرا این موارد می‌توانند خطر ابتلا به ویتیلیگو را افزایش دهند.
روند پیشرفت پیسی چگونه است؟
وسعت، دوره و شدت از دست رفتن رنگدانه در اشخاص مختلف متفاوت است. افرادی که پوست روشنی دارند اصولا در تابستان متوجه تفاوت رنگ بین نواحی مبتلا و سایر نقاط سالم پوست که برنزه شده‌است، می‌شوند. پیسی در افراد با پوست تیره بسیار واضح تر از افرادی با پوست روشن است در موارد شدید ممکن است رنگدانه در همه جای پوست از بین برود و پوست یکسره سفید شود. هیچ راهی برای پیش گویی این که هر فرد چقدر رنگدانه از دست خواهد داد و یا اینکه بیماری او چقدر طول خواهد کشید وجود ندارد.
یک لک پیسی به صورت ناحیه‌ای به رنگ سفید شیری دیده می‌شود. با این حال میزان تخریب رنگدانه در هر لک می‌تواند با سایر لک ها متفاوت باشد. در یک لک ممکن است سایه‌های مختلفی وجود داشته باشد و در دیگری این احتمال وجود دارد که رنگ آن تیره‌تر و نواحی سفید شده را احاطه کرده باشد.
همانطور که گفتیم پیسی اغلب با از دست رفتن ناگهانی رنگدانه در یک نقطه از پوست شروع می‌شود. این فرآیند می‌تواند ادامه یابد و یا به دلایل ناشناخته، خود به خود متوقف شود.
بازگشت خودبه خودی رنگ به لک‌های سفید به ندرت اتفاق می‌افتد. بعضی از بیماران که تصور می‌کنند بیماریشان خوب شده، در واقع تمام رنگدانه پوست خود را از دست داده و پوستشان یک دست سفید شده است. گرچه رنگ پوست این افراد یک دست سفید شده ولی آنها باز هم به پیسی مبتلا هستند.
آیا بیماری پیسی در کودکان درمان می‌شود؟
معمولا در کودکان از روش‌های درمان شدید و تهاجمی استفاده نمی شود. در بیماران خردسال استفاده از ضدآفتاب و پوشانیدن لک ها با مواد رنگ کننده بهترین درمان است. از کورتون‌های موضعی هم با احتیاط می‌توان استفاده کرد. متخصصان پوست تا سن ۱۲ سالگی از نوعی اشعه ماوراءبنفش به نام ماوراءبنفش B که طیف باریکی از اشعه را دارد، استفاده می‌کنند که در اکثر مواقع نتایج قابل قبولی دارد.
بیمار مبتلا به پیسی باید:
از پوست خود در برابر آفتاب محافظت کنید
آفتاب سوختگی یک خطر جدی برای لک و پیس است. بیمار باید از پوست خود در برابر آفتاب محافظت کند و تا جای ممکن از آن دوری کند؛ چرا که هنگامی که فرد در معرض نور خورشید قرار می‌گیرد، پوست رنگدانه‌ای به نام ملانین تولید می‌کند تا از آن در برابر اشعه ماوراء بنفش (UV) محافظت کند و اگر فرد پیسی داشته باشد، ملانین کافی در پوست او وجود ندارد، بنابراین پوست از اشعه آفتاب در امان نخواهد بود و آسیب می‌بیند. دقت کنید که افراد دارای پیسی همیشه باید از کرم ضد آفتاب با فاکتور SPF به اندازه 30 به بالا استفاده تا از پوست در برابر آفتاب سوختگی و آسیب‌های طولانی مدت محافظت کنند.
ویتامین دی را فراموش نکنید
اگر پوست در معرض آفتاب قرار نگیرد، خطر کمبود ویتامین D وجود دارد. ویتامین D برای سالم نگه داشتن استخوان و دندان‌ها نیز ضروری است. نور خورشید منبع اصلی ویتامین D است، اگرچه این ویتامین در برخی غذاها مانند ماهی نیز یافت می‌شود. اما ممکن است دریافت کافی ویتامین D از مواد غذایی و نور خورشید به تنهایی مشکل باشد؛ بنابراین باید در نظر گرفت که یک مکمل روزانه حاوی ۱۰ میلی گرم ویتامین D مصرف شود.
استفاده از کرم کاموفلاژ
کرم کاموفلاژ را می‌توانید بر روی لکه‌های سفید پوست بزنید. این کرم‌ها برای مطابقت با رنگ پوست طبیعی ساخته شده‌اند. کرم‌های کاموفلاژ کمک می‌کنند تا لکه‌های سفید با نواحی دیگر پوست ترکیب شوند تا ظاهری یکنواخت ایجاد کنند. کرم‌های کاموفلاژ ضد آب هستند و در هر جای بدن قابل استفاده می‌باشند. آنها تا چهار روز روی بدن و ۱۲ تا ۱۸ساعت روی صورت باقی می‌مانند. همچنین می‌توان از این کرم که حاوی مواد ضد آفتاب با درجه SPF بالا باشد نیز استفاده کنید.
درمان‌های موضعی
درمان‌های موضعی که در حال حاضر برای بیماری لک و پیس (ویتیلیگو) مؤثر هستند، عبارتند از:
استفاده از کرم‌های کورتیکواستروئید: این کرم‌ها را می‌توان به مدت سه ماه برای رفع علائم لک و پیس (برص) بر روی پوست بالا تنه و اندام‌های تحتانی استفاده کرد. دقت کنید که از استروئیدهای قوی هرگز نباید بر روی قسمت‌هایی از صورت (به خصوص پلک‌ها)، گردن، زیر بغل و کشاله ران که پوست نازک دارد، استفاده کرد.
بازدارنده‌های کلسینئورین (کرم پیمکرولیموس و پماد تاکرولیموس): این محصولات را می‌توان برای درمان علائم لک و پیس در محل پلک‌ها، صورت، گردن، زیر بغل و کشاله ران استفاده کرد.
عمل جراحی راهی برای درمان بیماری پیسی
در این روش پیوند پوست انجام می‌شود. به این صورت که متخصصان ناحیه‌ای از پوست که دچار پیسی شده است را بر می‌دارند و به جای آن پوستی با رنگ طبیعی از دیگر قسمت‌های بدن برداشته و پیوند می‌زنند.
درمان لک و پیس به صورت سنتی
درمان‌های سنتی بسیاری برای پیسی در کشورهای مختلف استفاده می‌شود مانند ترکیب خاک رس و عصاره زنجبیل. در این ترکیب مس موجود در خاک رس باعث بازگشت فرآیند پیگمنتیشن و زنجبیل باعث بهبود جریان خون در محل لکه پیس می‌شود.
همچنین خمیر حاصل از ترکیب بذر تربچه و سرکه و همچنین ترکیب حرارت داده شده حاصل از زردچوبه و روغن خردل نیز از جمله ترکیبات مفید در درمان لکه های حاصل از ویتیلیگو هستند.
از دیگر گیاهانی که به صورت سنتی به خصوص در طب چین کاربرد دارند می‌توان زردینه، تلخ بیان، مریم گلی قرمز، گلرنگ، آفتابگردان کاذب را نام برد.
در نهایت
دقت کنید در انتخاب روش درمانی حتما باید به سن بیمار، میزان پوست درگیر شده و محل لکه‌های به وجود آمده، سرعت پیشرفت بیماری و تاثیر آن بر زندگی بیمار توجه شود. همچنین می‌توانید به پیج اینستاگرام الا اسکین مراجعه کنید و از مشاوره‌ی رایگان ما بهره‌مند شوید.
