بیماری زونا یا هرپس زوستر، یک عفونت ویروسی است که باعث ایجاد بثورات پوستی دردناک و ناراحت‌کننده می‌شود. این بثورات، بسته به رنگ پوست شما، می‌تواند قرمز، صورتی تیره، قهوه‌ای تیره یا ارغوانی به نظر برسد و معمولا در یک طرف بدن ایجاد می‌شود. بسیاری از افراد این بیماری را تجربه کرده‌اند. در این مطلب می‌خواهیم هر آنچه که در مورد این بیماری لازم است بدانید را بازگو کنیم. دانستن اطلاعات به هر فردی کمک می‌کند تا در شرایط بحرانی عملکرد بهتری داشته باشد.
زونا چیست؟
زونا یک عفونت ناشی از ویروس واریسلا زوستر می‌باشد، که همان ویروس عامل آبله مرغان است. حتی پس از پایان یافتن عفونت آبله مرغان، ویروس می‌تواند برای سال‌ها در سیستم عصبی شما خفته باقی بماند و بعدا به صورت زونا فعال شود. این نوع عفونت ویروسی با بثورات پوستی قرمز و دردناک مشخص می‌شود که اغلب به صورت نواری از تاول‌ها در یک طرف بدن ظاهر می‌شود، معمولاً روی تنه، گردن یا صورت. اکثر موارد بیماری زونا در عرض ۳ تا ۵ هفته از بین می‌روند، اما برخی از افراد ممکن است چندین بار در طول زندگی خود به این عفونت مبتلا شوند.
علائم بیماری زونا
اولین علائم بیماری زونا معمولا درد و سوزش است که در یک سمت بدن شما و در امتداد ناحیه خاصی از پوست به نام درماتوم ظاهر می‌شود. بثورات قرمز معمولا به دنبال آن می‌آیند. بسته به رنگ پوست، بثورات می‌تواند صورتی تیره، قهوه‌ای تیره یا ارغوانی به نظر برسد. ویژگی‌های بثورات زونا عبارتند از:
- بثوراتی که در یک طرف بدن ظاهر می‌شود، مانند روی سینه، شکم، پشت یا صورت
- راش روی صورت و گوش
- خارش
- تاول‌های پر از مایع که به راحتی می‌ترکند
- احساس سوزش
برخی از افراد ممکن است علائمی فراتر از درد و بثورات را تجربه کنند. این علائم شامل تب، لرز، سردرد، خستگی و ضعف عضلانی است. عوارض نادر و جدی بیماری زونا شامل درد یا بثوراتی که چشم را درگیر می‌کند و می‌تواند به آسیب دائمی چشم منجر شود، از دست دادن شنوایی یا درد شدید در یک گوش و عفونت باکتریایی است.
بیماری زونا روی صورت
بیماری زونا ممکن است در یک طرف صورت نیز بثورات ایجاد کند. اگر بثورات نزدیک یا در گوش شما باشد، می‌تواند باعث عفونت و از دست دادن شنوایی، مشکل در تعادل و ضعف در عضلات صورت شود. زونا داخل دهان می‌تواند بسیار دردناک باشد و بر حس چشایی شما تأثیر بگذارد. بثورات زونا روی پوست سر ممکن است باعث ایجاد حساسیت در هنگام شانه زدن یا برس زدن موهایتان شود و بدون درمان، منجر به لکه‌های طاسی دائمی شود.
بیماری زونا روی چشم
زونا در داخل و اطراف چشم که به عنوان هرپس زوستر چشمی شناخته می‌شود، می‌تواند علائمی مانند سوزش یا ضربان در چشم، قرمزی و پارگی، تورم و تاری دید را ایجاد کند. بدون درمان، این احتمال وجود دارد که زونا چشم منجر به مشکلات جدی از جمله از دست دادن بینایی طولانی مدت و زخم دائمی قرنیه شود.
زونا در پشت و روی باسن
بثورات زونا ممکن است در اطراف یک طرف کمر یا باسن ایجاد شود. زونا معمولا فقط یک طرف بدن را درگیر می‌کند، بنابراین ممکن است در یک سمت باسن بثورات داشته باشید اما در سمت دیگر نه. علائم اولیه شامل گزگز، خارش یا درد است و پس از چند روز، بثورات قرمز یا تاول ممکن است ایجاد شود.
مراحل بیماری زونا
بیشتر موارد بیماری زونا بین ۳ تا ۵ هفته طول می‌کشد. پس از فعال شدن مجدد ویروس واریسلا زوستر، پوست شما ممکن است سوزن سوزن شدن، سوختن، بی‌حسی یا خارش را تجربه کند. زونا معمولا در یک طرف بدن شما، اغلب در کمر، پشت یا سینه ایجاد می‌شود. در عرض حدود ۵ روز، بثورات قرمز ظاهر می‌شوند و تاول‌های تراوش‌کننده و پر از مایع ممکن است چند روز بعد در همان ناحیه ظاهر شوند. تاول‌ها طی ۱۰ روز خشک می‌شوند و پوسته ایجاد می‌کنند که بعد از یکی دو هفته پاک می‌شوند. پس از پاک شدن پوسته‌ها، برخی از افراد همچنان درد را تجربه می‌کنند که نورالژی پس از هرپس نامیده می‌شود.
دلایل بروز بیماری زونا
بیماری زونا توسط ویروس واریسلا زوستر ایجاد می‌شود که باعث آبله مرغان نیز می‌شود. اگر قبلا به آبله مرغان مبتلا شده‌اید، زمانی که این ویروس در بدن شما فعال می‌شود، می‌توانید به زونا مبتلا شوید. دلیل اینکه چرا زونا در برخی افراد ایجاد می‌شود اما در برخی دیگر نه، نامشخص است. این بیماری در افراد مسن به دلیل ایمنی کمتر در برابر عفونت‌ها شایع‌تر است. عوامل خطر احتمالی برای زونا شامل سیستم ایمنی ضعیف، استرس عاطفی، سالخورده بودن و تحت درمان‌های سرطان یا جراحی بزرگ قرار گرفتن است.
پیشگیری از بیماری زونا
یک واکسن به نام Shingrix برای پیشگیری از بیماری زونا توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تأیید شده است. CDC به بزرگسالان بالای ۵۰ سال توصیه می‌کند دو دوز شینگریکس را به فاصله ۲ تا ۶ ماه دریافت کنند. این واکسن بیش از ۹۰ درصد موثر است و می‌تواند به کاهش علائم شدید و عوارض مرتبط با زونا کمک کند.
چه زمانی با پزشک تماس بگیرید؟
اگر مشکوک به بیماری زونا یا در معرض خطر ابتلا به آن هستید، مهم است که در اسرع وقت به پزشک خود مراجعه کنید. توصیه می‌شود برای جلوگیری از عوارض طولانی مدت، طی ۳ روز به یک متخصص پوست یا سایر متخصصان مراجعه کنید. زونا معمولا در عرض چند هفته از بین می‌رود و عود نمی‌کند. اگر علائم شما در عرض ۱۰ روز کاهش نیافته است، برای پیگیری و ارزیابی مجدد با پزشک تماس بگیرید.
تشخیص بیماری زونا
پزشک ابتدا سوالاتی در مورد سابقه پزشکی شما می‌پرسد و با چک کردن و بررسی بثورات و تاول‌های شما، بیماری زونا را تشخیص می‌دهد. در موارد نادر، پزشک ممکن است نیاز به آزمایش نمونه‌ای از پوست یا مایع تاول‌های شما داشته باشد.
درمان بیماری زونا
هیچ درمان قطعی برای زونا وجود ندارد، اما درمان آن در اسرع وقت می‌تواند به جلوگیری از عوارض و تسریع بهبودی کمک کند. پزشک ممکن است داروهای ضد ویروسی، ضد التهابی و مسکن‌ها را تجویز کند. درمان خانگی نیز می‌تواند به کاهش علائم کمک کند؛ از جمله حمام‌های خنک، استفاده از کمپرس سرد مرطوب و استفاده از لوسیون کالامین. خوردن غذاهای حاوی ویتامین A، ویتامین B12، ویتامین C و ویتامین E نیز توصیه می‌شود.
زونا در افراد مسن و بارداری
زونا به ویژه در افراد مسن شایع است و آن‌ها بیشتر در معرض عوارضی از جمله بثورات گسترده‌تر و عفونت‌های باکتریایی هستند؛ به خصوص افرادی که بالای ۶۰ سال سن دارند. در دوران بارداری، زونا می‌تواند به ناهنجاری‌های مادرزادی منجر شود، بنابراین واکسینه شدن قبل از بارداری بسیار مهم است.
عوارض بیماری زونا
عوارض زونا می‌تواند شامل عوارضی مانند آسیب چشمی، عفونت‌های باکتریایی پوست، پنومونی، سندرم رمزی هانت، فلج جزئی صورت، کاهش شنوایی و التهاب مغز یا نخاع باشد.
سوالات متداول در مورد بیماری زونا
۱- چه چیزی معمولا باعث ایجاد زونا می‌شود؟
زونا زمانی ایجاد می‌شود که ویروس واریسلا زوستر خفته در بدن دوباره فعال شود. این معمولا به دلیل کاهش ایمنی بدن است که می‌تواند ناشی از استرس، درمان‌های سرطان، یا بیماری‌های ویروسی مانند HIV باشد.
۲- اولین علائم زونا چیست؟
اولین علائم زونا معمولا درد و سوزش در یک سمت بدن است که به دنبال آن بثورات قرمز ظاهر می‌شود.
۳- آیا زونا در هوا منتقل می‌شود؟
ویروس واریسلا زوستر که باعث آبله مرغان و زونا می‌شود از طریق هوا منتقل می‌شود، اما زونا به خودی خود مسری نیست.
۴- آیا زونا دردناک است؟
بله، زونا می‌تواند بسیار دردناک باشد. برخی افراد فقط علائم خفیفی مانند سوزن‌سوزن شدن یا خارش پوست دارند، اما برخی دیگر ممکن است درد شدیدی را تجربه کنند.
۵- آیا می‌توان بیش از یک بار به زونا مبتلا شد؟
اگرچه نادر است، اما ممکن است بیش از یک بار به زونا مبتلا شوید. میزان عود زونا حدود ۵.۳ درصد است.
۶- آیا واکسن شینگریکس می‌تواند باعث زونا شود؟
خیر، واکسن شینگریکس نمی‌تواند باعث زونا شود، زیرا حاوی ویروس زنده نیست.
۷- تفاوت بین زونا و کهیر چیست؟
زونا یک بیماری ویروسی است که با بثورات قرمز و تاول‌های پر از مایع مشخص می‌شود، در حالی که کهیر معمولا در اثر واکنش آلرژیک به دارو، غذا یا چیزی در محیط ایجاد می‌شود و معمولا با خارش همراه است.
جمع‌بندی
بیماری زونا یک عفونت ناشی از ویروس واریسلا زوستر است که با بثورات دردناک و سوزان همراه است. با توجه به اینکه ویروس برای سال‌ها می‌تواند در بدن خفته باقی بماند، شناخت علائم و درمان سریع آن می‌تواند به جلوگیری از عوارض کمک کند. واکسیناسیون موثرترین روش برای پیشگیری از زونا است و می‌تواند شما را از درد و مشکلات مرتبط با این بیماری نجات دهد.
اگر سوال دیگری داشتید، حتما برای‌مان بنویسید. برای دریافت مشاوره‌ی رایگان می‌توانید از طریق سایت یا پیج اینستاگرام الا اسکین با ما در ارتباط باشید.
